همايش رويكرد به پژوهش

همايش رويكرد به پژوهش ديروز21/9/84 در دانشكده ي علوم اجتماعي دانشگاه تهران برگزار شد و هر سه سخنران – دكتر اباذري ، دكتر كچوييان و دكترمعيد فر - در جلسه حاضر شدند .. برنامه را دكتر اباذري با صحبت در باره ي علم ،پژوهش و دانشگاه و ارتباط آنها با هم و جايگاه هر كدامشان آغاز كردند . پس از آن دكتر كچوييان ضمن ارايه ي تعريفي از پژوهش - فرايند هاي معرفتي كه حاصل ان كسب داده هاي جديد است و از يك طرف با علم واز طرف ديگر با جامعه مرتبط است - ديدگاه هاي متفاوتي را كه در اين زمينه وجود دارد بيان كردند كه شامل سه ديدگاه عمده ي 1-ديدگاه پوزيتيويستي كه پژوهش را ابزار شناختي فعاليت علمي براي رسيدن به شناخت هاي جديد ميداند 2- ديدگاه سنتي نسبت به پژوهش كه آن را راهي براي رسيدن انسان به درك و فهمي از خود و موقعيتش در جهان مي بيند 3-ديدگاه چپ و انتقادي كه پژوهش را ابزار انتقاد تلقي مي كند ؛ بود . پس ازان دكتر معيدفر - رييس انجمن جامعه شناسي ايران - كه صحبت هايشان بيشتر مربوط به پژوهش در ايران و معضلات آن بود شروع به صحبت كردند و معضلا ت آ ن را بر شمردند از جمله وارداتي بودن معرفت و دانش ما وبي ارتباط بودن پژوهش هاي انجام شده در حوزه ي اين معرفت ها با واقعيت ومسايل ما ، عدم وجود نهادي كه از نتايج اين تحقيقات براي سياست گزاري استفاده كند ، محل اشكال بودن خود پژوهش ها ونبودن محيط هاي فيزيكي پژوهش مدار كه توانايي ها و ظرفيت هاي لازم در اين زمينه را داشته باشد . دكتر كچوييان نيز ضمن تاييد صحبت هاي دكتر معيد فر گفتند : يك ديدگاه مكانيكي درباره ي ارتباط ميان علم و واقعيت وجود دارد كه در آن علم در يك طرف ايستاده و واقعيت در طرف ديگر. كار علم هم اين است كه ضمن پيشروي در واقعيت ابعاد تازه اي از آن را كشف مي كند . اين ديدگاه بر اين پيش فرض استوار است كه علم خود فرمان ومستقل است و بر اساس منطق دروني اش گسترش ميابد و به پيش مي رود وبهترين رويكرد به پژوهش هم رويكردي است كه اين كاركرد علم را به بهترين شيوه انجام دهد . در حالي كه علم يك نهاد اجتماعي است . اين ما هستيم كه تغيير مي كنيم و در ساحت هاي مختلف هستي قرار مي گيريم و وظيفه ي علم اين است كه موقعيت هاي جديد پيش روي ما را بشناسد و مشكلات آن را حل كند . علم با پژوهش شروع نمي شود بلكه با دريافت ها و شهود هاي كلان آغاز مي گردد وكار پژوهش روشن ومعنا دار كردن اين دريافت هاست . ما به اين دليل كه در ساحت تجربه ي غربي نبوده ايم نمي توانيم درمورد آن پژوهش هاي درستي انجام دهيم . راه ديگر اين است كه سعي در شناخت تجارب تاريخي خود داشته باشيم ودرحوزه ي مسايل خود پژوهش انجام دهيم .دكتر اباذري هم در جواب ايشان گفتند مشكل ما در پژوهش اين است كه گاهي چنان غرق جزييات و مسايل سازماني تحقيق مي شويم كه كه از مسايل مهم تر باز مي مانيم وگاهي چون نمي خواهيم بحث مشخص وانضمامي كنيم شروع به كلي گويي و فلسفه بافي مي كنيم . تا زماني هم كه به نكات خيلي كلي يا خيلي جزيي مي پردازيم راه به جايي نخواهيم برد . البته دكتر كچوييان هم ساكت نماندند و گفتند كه طرف ميانه را گرفتن وقتي پاي مسايل اخلاقي در ميان است موضوعيت دارد ودر حوزه ي نظري بايد طرف حادتر را گرفت . من فلسفي و متافيزيكي بحث نمي كنم مثلا وقتي ماركس مي گويد موتور محرك تحولات غرب ، طبقه ي بورژواست براي اين است كه آنها تجربه ي وجودي متفاوتي داشتند . در اينجا وقت برنامه به اتمام رسيده بود و دكتر اباذري ضمن تشكر از كساني كه براي بر گزاري برنامه تلاش كرده بودند اظهار اميد واري كرد اين جلسات همچنان ادامه يابند

پيوست 1
مطمئنم كه بچه هاي هسته علمي پژوهشگري كه برگزار كنندگان برنامه بودند تا آخرين دقايق نزديك به شروع برنامه تنشان مي لرزيده كه نكند دكتر اباذري با وجود تمام يادآوري ها و تذكر ها باز هم قرارشان را فراموش كنند و در جلسه حاضر نشوند

پيوست 2
شنيده ها حاكي از آن است كه دكتر اباذري شخصا ساير سخنرانان جلسه را انتخاب كرده اند وطبق گفته ي خودشان مايل بوده اند كه دكتر قاضي طبابايي هم حضور داشته باشند كه ايشان نپذيرفته بودند